Fazla dil haberdar olan çocuk yetiştirmek mümkün!

Doğumla iki yaş arası “dil edinimi için kritik dönem” diye adlandırılır. Çocuk o yaşlarda duyabildiği ve maruz kaldığı iki veya üç dili öğrenebilir. Liv Hospital Tavır ve Yutma Bozuklukları Uzmanı Eyüp Sezer “Doğası gereği çocuğun iki yaş sonrası konuşmasında maruz kaldığı dillerin özelliklerinin bir karışımı karşımıza çıkar ve her bil dile ilişkin “ustaca dilekçe” zamanla kazanılır. Dolayısıyla teorikte çift dilli, hatta üç dilli çocuk geliştirmek mümkündür” diyor.

Bebekler konuşmaya başlamadan iletişime geçer

Doğum ardından bebekler, kurnaz oldukları zamanlarının büyük bir kısmını annelerinin veya bakıcılarının jest/mimik/seslerini dinleyerek ve izleyerek geçirir. Böylece konuşmalarını sağlayacak organları hemen şimdi zihinsel ya da bedenen denetleyemeseler de, dile ilişkin bilgiyi depolar ve yaşantılarıyla ilişkilendirebilir. Keza, irtibat kurma dürtüsü o kadar güçlüdür ki, bebekler, birincil sözcüklerini söylemeden fazla önce bizimle “konuşmak” için böylece çok bambaşka usul geliştirir. Örneğin, birçok ayrı matem çeşidi vardır ve belli başlı babalar bir ağlamanın “açım”, bir diğerinin “canım acıyor”, veya “rahatsızım”, bir başkasının “sıkıldım, derhal benimle ilgilen” anlamına geldiğini kısa sürede öğrenir.

Bir yaşına içten bebeksi konuşmalar başlar

Bebekler dil yetisi kazanırken sözcükleri anlamayı ve üretmeyi eşzamanlı olarak öğrenme eğilimindedir. Bir yaşına dürüst bebekler “dil” sanki sesler çıkarmaya başlarlar,  “bebeksi tavır” olarak adlandırabileceğimiz genizsi agulamalar ve gığıldamaların yerini babıldamalar alır. Ilk anlamlı sözcükler on ikinci ila yirminci ay arasında söylenir. Bazı bebekler manalı sesler çıkarmak için çabalayıp durur, bazıları ise hazırlanmış olana kadar bekler. On sekiz ila otuzuncu aylarda bebeğin yeni sözcükleri öğrenme hızı bir anda artar. Buna “adlandırma patlaması” denir. İki üç yaş aralarında çocuk konuşmasını basitleştirerek “bebeksi hitabe” ile yetişkin konuşmasına aynı yapıları kullanmaya başlar. Çocuk 3 veya 4 yaşına geldiğinde, konuşmasındaki “bebeksi konuşma” özellikleri azalır, yetişkininkine benzer biçimde anlaşılabilir ve akan olarak konuşmaya başlar.

2 yaşa kadar kritik dönem!

Çocuk, genelde doğumla iki yaş arası “dil edinimi için kritik dönem” diye adlandırabileceğimiz dönemde duyabildiği ve maruz kaldığı iki ya da üç dili öğrenebilir. Lakin edinimin doğası gereği çocuğun iki yaş sonrası konuşmasında maruz kaldığı bu dillerin özelliklerinin bir karışımı karşımıza çıkar ve her bil dile ilişkin “izole, ustaca kullanım” zamanla kazanılır. Dolayısıyla teorikte çift dilli, hatta üç dilli çocuk geliştirmek mümkündür denilebilir.

Nelere uyarı edilmeli?

Burada vurgulanması gereken, doğum ile iki yaş aralığının “dil edinimi açısından kritik periyot” olduğu, dolayısıyla çocuğun tepkileri mükemmel gözlenmeli, mümkün “işitme kaybı” olasılığı en başta “yeni doğan işitme taraması” ile egale edilmeli, sonrasında periyodik değerlendirmelerle çocuktaki dil iletişim gelişimi ilgili uzmanlarca takip edilmelidir.

Teorikte çift dilli, hatta üç dilli çocuk geliştirmek muhtemel!