Avrupa Komisyonu (EC), Apple’a karşısında bundan iki sene önce başlattığı aidat soruşturmasını dün yani 30 Ağustos’ta tamamladı. İrlanda’nın Apple’a sağladığı vergi ayrıcalıklarının illegal olduğuna karar veren Komite, Apple’a 2003’cilt bu yanlamasına ödemediği vergiler için 13 milyar euro, takriben 14,5 milyar dolarlık ceza verilmesi gerektiğini duyurdu.
Konuya aşina olmayanlar için 2016 son çeyrek itibariyle dünyanın en varlıklı şirketi Apple, 230 milyar dolardan fazla nakte sahip. Çoğu şirketi hatta ülkeyi geride bırakan servetin gittikçe çoğalan bir bölümünün ABD dıştan tutuluyor olması, şirket zenginleştikçe daha da kayda değer bir sorun olarak görülüyor. Apple’ın tüm naktinin 215 milyar dolarlık bölümü bugün offshore tutuluyor.
“Ücret ayrıcalıkları”
Bu rekor bir meblağ ve göze batmaması imkansız ancak Apple, bu yönteme başvuran tek Amerikalı şirket değil. Amazon’dan Starbucks’a ABD merkezli fazla uluslu şirketler, offshore’u seçim ediyor. Bunda temel etkense ABD’nin yüzde 35’lik oranla dünya çapında kurumlar vergisinin en yüksek olduğu ülkeler aralarında yer alması. Avrupa Komisyonu’nun açıklamasına kadar Apple, İrlanda’da 2003 yılında yüzde 1 oranında kurumlar vergisi ödüyordu; 2014’te bu oran, sağlanan ayrıcaklıklar sayesinde, yüzde 0,005’e değin düştü. Yani şirket ettiği her 1 milyon dolarlık kar için sadece 50 dolar ücret ödüyordu. Komisyon Apple’ın İrlanda’da ödediği vergileri 1991 yılından beri artan bir şekilde düşürdüğünü ve bunun ancak kağıt üzerinde kalan yapay bir uygulama olduğunu; hesaplı gerçekliklere dayanmadığını söylüyor. Komisyon’a tarafından Apple’a sağlanan avantajlar adil yok ve vergi ödeyen öteki kurumları zor durumda bırakıyor.
“Onlara bugüne değin ödediğimizden daha fazlasını borçlu değiliz”
Komite’un kararına Apple’ın nasıl yanıt vereceği ilgiyle beklenirken, Apple, çok geçmeden Tim Cook imzalı bir mektupla resmi bir tanımlama yayınladı. Apple’ın Avrupa’daki müşterilerine hitaben yazdığı mektupta Cook, Apple’ın Steve Jobs öncülüğünde İrlanda’da 1980’de, 60 çalışanla başlayan yolculuğunu anlatıyor. Bugüne dek Apple’ın, geliştirici ekosistemiyle birlikte AB’de 1.5 milyon kişiye istihdam sağladığını söyleyen Cook, ABD’de olduğu gibi, İrlanda’da da ücret rekortmeni olduklarını hatırlatıyor. İrlanda’da imtiyaz istemediklerini ve ayrıcalıklı bir muamele görmediklerini söyleyen Cook, “Onlara bugüne kadar ödediğimizden daha fazlasını borçlu değiliz” diyor. Cook, Apple’ın karara itiraz edeceğini ve İrlanda’nın da etmesi gerektiğini belirtiyor. Apple bugün İrlanda’da takriben 6 bin kişiye istihdam sağlıyor.
13 milyar euro iyi para; özellikle nüfusu yaklaşık 5 milyon birey olan İrlanda gibi bir ülke için. Fakat ülkenin bu konuda duruşu net zira İrlanda’nın 2008 küresel mali krizi dahil, en baskı günlerinde, şirketlere sağladığı vergi avantajlarından vazgeçmediğini biliyoruz. İrlanda’yı Apple dışarıda Facebook, Google, Twitter, LinkedIn ve diğer teknoloji şirketleri için çekici ülkü getiren en önemli etmen aidat avantajı. Diğer faktörler aralarında sunucular için ideal sıcaklık/serinlik ve Avrupa-ABD arasındaki konumu gibi avantajlar yer alıyor oysa ödenti avantajını denklemden kaldırdığınızda, İrlanda, bütün cazibesini kaybediyor. Apple’a verilecek cezanın yaratacağı asalet kaybı, ülke için uzun vadede 13 milyar euro’dan çok daha büyük bir maliyet yaratabilir. Apple, önümüzdeki birkaç yıl daha, bu cezayı ödemeyecek gibi görünüyor.
Apple’ın İrlanda ile yaşaması muhtemel bir gerilim ise ilk kez Türkiye elde etmek üzere öteki ülkeleri Apple’a kucak açmaya sevk etti. Kısa bir zaman önce Birleşik Krallık, vergilerini ödemek koşuluyla Apple’ı ülkeye davet etti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder